2. Verantwoorde Voeding
2.2 Leeftijdsgroepen
De hoeveelheid en samenstelling van voedingsstoffen wisselt per persoon.
Hoe actief je bent, is dus een belangrijke factor. Daarnaast zijn er nog meer factoren van belang, zoals leeftijd.
Bij beroepen in de zorg (of welzijn) heb je te maken met verschillende leeftijdsgroepen. Hieronder de hoofdpunten wat betreft voedingsadviezen per leeftijdsgroep.
De hoeveelheid en samenstelling van voedingsstoffen wisselt per persoon.
Hoe actief je bent, is dus een belangrijke factor. Daarnaast zijn er nog meer factoren van belang, zoals leeftijd.
Bij beroepen in de zorg (of welzijn) heb je te maken met verschillende leeftijdsgroepen. Hieronder de hoofdpunten wat betreft voedingsadviezen per leeftijdsgroep.
Voeding tijdens zwangerschap:
Gezond eten is belangrijk , zeker voor een vrouw die zwanger wil worden. Dit blijft zo tijdens de zwangerschap.
‘Eten voor twee’ is niet nodig. Wel heeft zij extra behoefte aan bepaalde voedingsstoffen.
Bijvoorbeeld: eiwit, calcium, ijzer, vitamine B6, A, foliumzuur en vitamine D.
De ongeboren baby krijgt voeding via de placenta (=moederkoek). De navelstreng is de verbinding tussen de baby en de placenta. Sommige ziekteverwekkers kunnen zo ook bij de baby komen. Bijvoorbeeld: het rode hond-virus, alcohol, nicotine, drugs en geneesmiddelen.
Rauw of halfgaar vlees en rauwe melk (sommige kazen) worden tijdens de zwangerschap daarom verboden. Dit verbod is in verband met de kans op besmetting met Toxoplasmose en Listeria.
Lees meer:
http://www.opvoedmix.nl/zwanger/je-lichaam-verandert/zorg-goed-voor-jezelf/toxoplasmose-en-listeriose
‘Eten voor twee’ is niet nodig. Wel heeft zij extra behoefte aan bepaalde voedingsstoffen.
Bijvoorbeeld: eiwit, calcium, ijzer, vitamine B6, A, foliumzuur en vitamine D.
De ongeboren baby krijgt voeding via de placenta (=moederkoek). De navelstreng is de verbinding tussen de baby en de placenta. Sommige ziekteverwekkers kunnen zo ook bij de baby komen. Bijvoorbeeld: het rode hond-virus, alcohol, nicotine, drugs en geneesmiddelen.
Rauw of halfgaar vlees en rauwe melk (sommige kazen) worden tijdens de zwangerschap daarom verboden. Dit verbod is in verband met de kans op besmetting met Toxoplasmose en Listeria.
Lees meer:
http://www.opvoedmix.nl/zwanger/je-lichaam-verandert/zorg-goed-voor-jezelf/toxoplasmose-en-listeriose
Zuigeling:
De zuigelingensterfte is in ons land het laagste ter wereld! 96% van de zuigelingen bezoekt in zijn/haar 1e levensjaar het consultatiebureau. Hier krijgen ouders onder andere voedingsadvies voor de baby.
Borstvoeding krijgt de laatste jaren meer belangstelling. De WHO en ook de Commissie Moedermelk van de Gezondheidsraad raden nog steeds borstvoeding aan. Naast borstvoeding moet extra vitamine K en vitamine D gegeven worden. Dit is al toegevoegd aan kant-en-klare flesvoeding.
Lees meer:
http://www.voedingsschemababy.org/voedingssoorten-baby-borstvoeding/
http://www.gezondheidsraad.nl/nl/adviezen/gezonde-leefomgeving/verontreiniging-van-moedermelk
Borstvoeding krijgt de laatste jaren meer belangstelling. De WHO en ook de Commissie Moedermelk van de Gezondheidsraad raden nog steeds borstvoeding aan. Naast borstvoeding moet extra vitamine K en vitamine D gegeven worden. Dit is al toegevoegd aan kant-en-klare flesvoeding.
Lees meer:
http://www.voedingsschemababy.org/voedingssoorten-baby-borstvoeding/
http://www.gezondheidsraad.nl/nl/adviezen/gezonde-leefomgeving/verontreiniging-van-moedermelk
Vanaf 4 maanden mag er naast melk, bijvoeding gegeven worden. Dit is om te wennen aan de overgang naar gewone maaltijden. Er wordt gestart met fruit en groentehapjes. Na 6 maanden wordt de melk langzaam afgebouwd met ‘opvolgmelk’ en vervangen door pap.
Er zijn ook baby’s met een gevoeligheid voor allergie. Bij hen wordt er langer gewacht met bij- voeden. Aangeraden wordt om het 1e levensjaar geen zout en geen suiker te geven!
Er zijn ook baby’s met een gevoeligheid voor allergie. Bij hen wordt er langer gewacht met bij- voeden. Aangeraden wordt om het 1e levensjaar geen zout en geen suiker te geven!
Peuter 1-3 jaar:
Het is belangrijk om beperkt zout en suiker te gebruiken. Suiker is heel slecht voor de smaakontwikkeling en voor het gebit. Over het gebruik van fluor als bescherming wordt verschillend gedacht. Te veel aan fluor geeft strepen of vlekjes in het tandglazuur.
In 2013 is het advies:
· kinderen 0-1 jaar: zodra tandjes doorkomen 1x per dag poetsen met peutertandpasta
· kinderen 2-4 jaar: 2x per dag poetsen met peutertandpasta met fluoride
· kinderen > 5 jaar: 2x per dag poetsen met fluoridetandpasta voor volwassenen.
Lees meer: http://www.ivorenkruis.nl/index.cfm?id=13&t=14&s=0&m=5&i=12&&showfulltext=1
In 2013 is het advies:
· kinderen 0-1 jaar: zodra tandjes doorkomen 1x per dag poetsen met peutertandpasta
· kinderen 2-4 jaar: 2x per dag poetsen met peutertandpasta met fluoride
· kinderen > 5 jaar: 2x per dag poetsen met fluoridetandpasta voor volwassenen.
Lees meer: http://www.ivorenkruis.nl/index.cfm?id=13&t=14&s=0&m=5&i=12&&showfulltext=1
Kind 4-12 jaar:
Vanaf 4 jaar is het kind leerplichtig en gaat naar school. De ouders krijgen minder zicht op wat het kind eet en drinkt.
Overgewicht komt bij 8 op de 10 kinderen voor. Als gevolg hiervan kunnen kinderen suikerziekte ontwikkelen (Diabetes Mellitus II). De oorzaak hiervan is vaak: een slechte voedingsgewoonte en te weinig beweging. Ernstig overgewicht kan zelfs hart- en vaatziekten veroorzaken.
Naast adviezen over fluoride (zie overzicht in vorige alinea) is het belangrijk om tanderosie te voorkomen.
Het Voedingscentrum heeft voor basisscholen materialen ontwikkeld voor ‘voedseleducatie’. Daarbij krijgen gezonde traktaties ook de aandacht.
Lees meer:
http://www.voedingscentrum.nl/professionals/onderwijs-en-kinderopvang/basisonderwijs.aspx
Overgewicht komt bij 8 op de 10 kinderen voor. Als gevolg hiervan kunnen kinderen suikerziekte ontwikkelen (Diabetes Mellitus II). De oorzaak hiervan is vaak: een slechte voedingsgewoonte en te weinig beweging. Ernstig overgewicht kan zelfs hart- en vaatziekten veroorzaken.
Naast adviezen over fluoride (zie overzicht in vorige alinea) is het belangrijk om tanderosie te voorkomen.
Het Voedingscentrum heeft voor basisscholen materialen ontwikkeld voor ‘voedseleducatie’. Daarbij krijgen gezonde traktaties ook de aandacht.
Lees meer:
http://www.voedingscentrum.nl/professionals/onderwijs-en-kinderopvang/basisonderwijs.aspx
Adolescent 13-18 jaar:
Als tiener of puber kom je tot je 16e jaar in een groeispurt. Dit vraagt om extra energie. Schoolwerk, sport en andere activiteiten beïnvloeden de voedselbehoefte.
Ook stress kan de eetlust stimuleren.
Veel adolescenten slaan nog weleens maaltijden over. De invloed van thuis wordt minder.
Door verkeerde voedselkeuzes krijgen adolescenten te weinig verschillende voedingsstoffen binnen. Zorgwekkend is te vet eten, te weinig groente en fruit en overmatig alcoholgebruik.
De schoolkantine kan een verantwoorde lunch aanbieden.
Een gezond aanbod:
· melk en melkdranken, thee en vruchtensappen
· bruin brood of bruine bolletjes met kaas, vleeswaren, ei of groentesalade
· fruit
Het Voedingscentrum heeft ook voor de Middelbare scholen pakketten ontwikkeld met lessen, folders en ideeën.
Ook stress kan de eetlust stimuleren.
Veel adolescenten slaan nog weleens maaltijden over. De invloed van thuis wordt minder.
Door verkeerde voedselkeuzes krijgen adolescenten te weinig verschillende voedingsstoffen binnen. Zorgwekkend is te vet eten, te weinig groente en fruit en overmatig alcoholgebruik.
De schoolkantine kan een verantwoorde lunch aanbieden.
Een gezond aanbod:
· melk en melkdranken, thee en vruchtensappen
· bruin brood of bruine bolletjes met kaas, vleeswaren, ei of groentesalade
· fruit
Het Voedingscentrum heeft ook voor de Middelbare scholen pakketten ontwikkeld met lessen, folders en ideeën.
Lees meer:
http://www.voedingscentrum.nl/professionals/horeca-en-catering/de-gezonde-schoolkantine.aspx
http://www.voedingscentrum.nl/professionals/horeca-en-catering/de-gezonde-schoolkantine.aspx
(Jong) volwassene 19-50 jaar:
Als jong volwassene is er een langzame daling in voedingsbehoefte.
Meisjes zijn op deze leeftijd wel uitgegroeid. Jongens groeien soms nog iets in de lengte.
Zij hebben dan ook nog vaak trek in stevige maaltijden.
Als jong volwassenen op kamers gaan wonen, dan veranderd er veel. Zo ook op het gebied van voeding. Helaas niet altijd ten goede…
Bij volwassenen is de afbraak en de opbouw van cellen in evenwicht. Wat gezond is om te eten èn hoeveel hangt van veel factoren af.
Hieronder lees je verschillende factoren die een gezonde samenstelling van voeding beïnvloeden:
· leeftijd
· activiteit
· geslacht
· lichaamsgewicht
· bijzondere omstandigheden (zoals Ramadan)
Zie hoofdstuk 2, paragraaf 2a voor een overzicht van gezonde voeding voor volwassenen. Meer over de Ramadan lees je in hoofdstuk 8, paragraaf 8.1.
Er zijn volwassenen die alternatieve voeding gebruiken. Deze mensen zijn vaak heel bewust bezig met voeding. Daardoor is de kans op te korten heel klein.
Lees meer over vegetarische en veganistische voeding in hoofdstuk 7.
Meisjes zijn op deze leeftijd wel uitgegroeid. Jongens groeien soms nog iets in de lengte.
Zij hebben dan ook nog vaak trek in stevige maaltijden.
Als jong volwassenen op kamers gaan wonen, dan veranderd er veel. Zo ook op het gebied van voeding. Helaas niet altijd ten goede…
Bij volwassenen is de afbraak en de opbouw van cellen in evenwicht. Wat gezond is om te eten èn hoeveel hangt van veel factoren af.
Hieronder lees je verschillende factoren die een gezonde samenstelling van voeding beïnvloeden:
· leeftijd
· activiteit
· geslacht
· lichaamsgewicht
· bijzondere omstandigheden (zoals Ramadan)
Zie hoofdstuk 2, paragraaf 2a voor een overzicht van gezonde voeding voor volwassenen. Meer over de Ramadan lees je in hoofdstuk 8, paragraaf 8.1.
Er zijn volwassenen die alternatieve voeding gebruiken. Deze mensen zijn vaak heel bewust bezig met voeding. Daardoor is de kans op te korten heel klein.
Lees meer over vegetarische en veganistische voeding in hoofdstuk 7.
Ouderen 51-70 jaar en 70+:
Voor elk mens komt het moment dat veroudering een feit is.
Het verouderingsproces verloopt heel geleidelijk. Goed gekozen voeding kunnen ouderdomsgebreken beperken. Bijvoorbeeld:
· voldoende calcium en vitamine D3 beperkt de botontkalking (osteoporose)
· matig vet- en cholesterol beperkt de kans op problemen met bloedvaten.
Een gezonde levensstijl met gezonde voeding, niet roken, matig alcoholgebruik en minimaal 30 minuten activiteit per dag:
· verlaagd het risico van sterven
· verhoogd de kwaliteit van leven, zelfs op hoge leeftijd.
De leefsituatie van ouderen kan erg verschillen. Van zelfstandig wonen (met of zonder maaltijdvoorziening of verzorging aan huis) tot niet-zelfstandig wonen in een verzorgingshuis of verpleeghuis.
Deze laatste groep ouderen zijn aangewezen op de voeding van de zorginstelling.
De voedselbehoefte van ouderen neemt af doordat er minder cel-activiteit is. Ook werken de organen minder hard. Doordat ouderen minder mobiel worden nemen lichamelijke activiteiten af.
Het verouderingsproces verloopt heel geleidelijk. Goed gekozen voeding kunnen ouderdomsgebreken beperken. Bijvoorbeeld:
· voldoende calcium en vitamine D3 beperkt de botontkalking (osteoporose)
· matig vet- en cholesterol beperkt de kans op problemen met bloedvaten.
Een gezonde levensstijl met gezonde voeding, niet roken, matig alcoholgebruik en minimaal 30 minuten activiteit per dag:
· verlaagd het risico van sterven
· verhoogd de kwaliteit van leven, zelfs op hoge leeftijd.
De leefsituatie van ouderen kan erg verschillen. Van zelfstandig wonen (met of zonder maaltijdvoorziening of verzorging aan huis) tot niet-zelfstandig wonen in een verzorgingshuis of verpleeghuis.
Deze laatste groep ouderen zijn aangewezen op de voeding van de zorginstelling.
De voedselbehoefte van ouderen neemt af doordat er minder cel-activiteit is. Ook werken de organen minder hard. Doordat ouderen minder mobiel worden nemen lichamelijke activiteiten af.
Opdrachten 2.2:
1) Leg uit waarom foliumzuur wordt aangeraden aan vrouwen die zwanger willen worden.
2) 5-7 dagen na de geboorte krijgt de zuigeling een hielprikje.
Leg uit wat dit is en wat er onderzocht wordt en waarom.
3) Beschrijf de voor en nadelen van borstvoeding en flesvoeding voor zuigelingen
http://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/157/borstvoeding.html
4) Wat is tanderosie en hoe kan dit voorkomen worden?
5)Wat vind jij van gezonde traktaties op de basisschool?
Geef minimaal 2 voorbeelden van lekkere en gezonde traktaties.
6) Bekijk:
1) Leg uit waarom foliumzuur wordt aangeraden aan vrouwen die zwanger willen worden.
2) 5-7 dagen na de geboorte krijgt de zuigeling een hielprikje.
Leg uit wat dit is en wat er onderzocht wordt en waarom.
3) Beschrijf de voor en nadelen van borstvoeding en flesvoeding voor zuigelingen
http://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/157/borstvoeding.html
4) Wat is tanderosie en hoe kan dit voorkomen worden?
5)Wat vind jij van gezonde traktaties op de basisschool?
Geef minimaal 2 voorbeelden van lekkere en gezonde traktaties.
6) Bekijk:
a. Hoe gezond is jullie eigen schoolkantine? Leg uit waarom.
b. Beschrijf 2 tops en 2 tips als aanbeveling voor de schoolkantine.
b. Beschrijf 2 tops en 2 tips als aanbeveling voor de schoolkantine.
7) Waarom worden vaak extra voedingsvezels aan ouderen geadviseerd?